Một vài nhận xét dựa trên việc phân tích những đoạn trích trong phần thi Reading của đề thi IELTS, TOEIC, TOEFL ITP và PTE Academic.
Bài thi TOEIC
Bài thi đọc TOEIC dành đến 40 câu trắc nghiệm chỉ để kiểm tra kiến thức từ vựng và ngữ pháp đơn thuần.
Câu 121 đòi hỏi thí sinh phải có kiến thức ngữ pháp và từ vựng, cách dùng của danh từ.
Trong khi, để làm được câu 122, thí sinh phải biết nghĩa của câu và tối thiểu 3 lựa chọn.
Tương tự, câu 131 cũng chỉ hỏi ngữ pháp, trong khi câu 132 thì phải hiểu nghĩa của câu chứ đáp án và tối thiểu 3 lựa chọn.
Xác suất làm đúng những câu này rất cao, với kiến thức “lỏm bỏm”, và một vài mẹo làm bài, thí sinh có thể đạt tỷ lệ đúng khá cao. Vì vậy, điểm số không đảm bảo rằng thí sinh sẽ có thể sử dụng tiếng Anh.
Thực tế cho thấy, dù ETS đã công bố nhiều nghiên cứu chứng minh giá trị của bài thi, nhưng mức điểm TOEIC tổng của 2 kĩ năng Nghe & Đọc không có giá trị đáng kể trong thực tế.
Bài thi TOEIC dù có đủ 4 phần, kiểm tra cả 4 kĩ năng nghe – nói – đọc – viết nhưng đa số các trường từ trước tới nay chỉ yêu cầu sinh viên 2 kĩ năng nghe – đọc. Không kiểm tra được kĩ năng nói – viết thì rất đáng tiếc. Trong tương lai, cả 4 kĩ năng phải là bắt buộc. Tuy nhiên, dù bắt buộc, TOEIC là bài thi có yêu cầu ngôn ngữ ở mức độ thấp.
Bài thi TOEFL iPT
Tương tự, cách đây nhiều năm, bài thi TOEFL iTP (hay còn gọi là TOEFL nội bộ) khá phổ biến tại Việt Nam. Phần Structure & Written Expression của bày thi này có dạng thức khá giống với bài thi TOEIC® thầy nêu trên, dành đến 40 câu chỉ để kiểm tra kiến thức ngữ pháp đơn thuần riêng lẻ.
Trong phần trích đề thi trên, tất cả những câu 5. 6. 16. và 17. đều chỉ hướng đến kiểm tra kiến thức ngữ pháp của thí sinh.
Phần thi này tập trung rất sâu vào kiến thức ngữ pháp. Phải ôn luyện nhiều và rộng thì điểm mới tốt. Cá nhân thầy cho rằng, điều này chưa thực tế. Quan trọng kiểm tra xem thí sinh làm được cái gì chứ không phải là kiểm tra xem thí sinh biết được bao nhiêu, nhớ bao nhiêu.
Bài thi thuần ngôn ngữ hiệu quả phải là một bài thi kiểm tra được những kiến thức và kĩ năng cốt lõi.
Bài thi này còn một phần khác là kiểm tra từ vựng và kĩ năng đọc (Vocabulary & Reading Comprehension) đến 50 câu, đây là phần thi cũng rất áp lực.
Bài thi TOEFL ITP chỉ kiểm tra 3 phần là nghe, ngữ pháp, từ vựng và đọc hiểu. Hoàn toàn không đề cập đến nói và viết.
Từ chuyện “biết tiếng Anh” hay “có (nhiều) kiến thức về tiếng Anh” cho đến chuyện “sử dụng được tiếng Anh” trong học tập hoặc công việc thực tế là một đoạn đường khá xa.
Đề thi IELTS và PTE Academic
Vậy những bài thi mới như IELTS hay PTE Academic thì tốt hơn chăng?
Các bạn xem một phần bài thi đọc PTE Academic hay IELTS thì rõ ràng, về dạng thức, những bài thi này không còn kiểm tra riêng lẻ ngữ pháp và từ vựng, mà bây giờ là kiểm tra gián tiếp trong kĩ năng đọc hiểu đoạn văn.
Các từ vựng cần thiết và các điểm ngữ pháp quan trọng để thí sinh làm tốt phần thi đọc và tất cả những phần thi khác trong các bài thi chuẩn hóa tiếng Anh hoặc định hướng học thuật như IELTS hay PTE Academic đều được liệt kê trong sách Từ vựng Anh ngữ Ứng dụng.
Thầy đưa ra một vài từ ở mức độ B2 (cao trung cấp) – C2 (thông thạo) theo khung châu Âu (CEFR) trong 2 trích đoạn đề thi IELTS hay PTE Academic ở trên:
- The manufacturer identified POTENTIAL problems at the design stage. (tr. 169)
- The main aim for the meeting is to achieve a satisfactory OUTCOME for both parties. (tr. 114)
- Each of the delegates in the meeting suggested a different APPROACH to the problem. (tr. 73)
- The CLASSIFICATION of wines is often done according to their region. (tr. 155)
- The paper factory has been forced to become PRODUCTIVE or face closure. (tr. 183)
Như thầy đã nói nhiều lần, điều cốt yếu là phải học đúng cái cần học và học đúng cách.
Dù thí sinh chọn bài thi nào, kiến thức và kĩ năng ngôn ngữ cốt lõi vẫn là quan trọng nhất, mà không có yếu tố, kỹ thuật làm bài hay “mẹo vặt” nào có thể thay thế được. Có vốn từ vựng và ngữ pháp tốt thì sẽ có kĩ năng, có ý tưởng.
Bài thi có thế nào thì thí sinh vẫn phải thi, nhưng nói ra để các bạn thấy rằng, những bài thi này cũng “không có gì ghê gớm”.
Khảo thí ngôn ngữ (language testing & assessment) là lĩnh vực hẹp và không quá phức tạp, thậm chí đã đi gần tới hết giới hạn rồi. Kiến thức của lĩnh vực này thầy thấy rất ít thay đổi qua mấy mươi năm qua; và kiến thức từ vựng và ngữ pháp cốt lõi cũng vậy.
